Κοινωνική ευαισθητοποίηση
Προτείνεται για:
Δ, Ε, ΣΤ τάξεις δημοτικού και Α, Β γυμνασίου
Πρωταγωνιστεί:
Πάνος Βλάχος
Λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου
Η νέα διαδραστική ταινία «Νικάμε τη βία και το σχολικό εκφοβισμό» εκτυλίσσεται σε μια μελλοντική εποχή όπου το bulling και ο σχολικός εκφοβισμός έχουν εκλείψει και θεωρούνται ξεπερασμένα. Χάρη στις συντονισμένες ομαδικές προσπάθειες όλων των φορέων και της σωστής αντιμετώπισης από ομάδες δράσης των ίδιων των μαθητών μειώθηκαν και σταδιακά εξαφανίστηκαν τα φαινόμενα .Βασικό ρόλο έπαιξε και ένα παγκόσμιο δίκτυο που καλούσε τα παιδιά που γίνονταν θύματα του φαινομένου να αναφέρουν εύκολα και γρήγορα το περιστατικό βίας εναντίον τους. Ένα παγκοσμιο σύγχρονο ηλεκτρονικό δίκτυο μετέφερε σε άμεσο χρόνο τις καταγγελίες σε μια κεντρική μονάδα. Εκεί οι ομάδες δράσης σε συντονισμό με ειδικούς επιστήμονες συσκέπτονταν και αναλάμβαναν να μιλήσουν και να θεραπεύσουν το θύτη της ενέργειας αλλά και να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα του θύματος φέρνοντάς τους σε μια δημιουργική αντιπαράθεση δημιουργώντας μια φιλική σχέση μεταξύ τους.
Ο Πάνος (Βλάχος) συντονιστής της όλης προσπάθειας μετά από πολύ καιρό ξαφνιασμένος δέχεται νέες καταγγελίες από διάφορα μέρη του κόσμου . Αμέσως ενεργοποιεί τις ομάδες δράσης των μαθητών και μαζί με σχολικούς ψυχολόγους ,ειδικούς επιστήμονες αλλά και καλλιτέχνες σπεύδουν να αντιμετωπίσουν τα νέα φαινόμενα σχολικής βίας. Οι μαθητές- θεατές με τα τηλεχειριστήρια τους συμμετέχουν διαδραστικά και διαμορφώνουν τη ροή της ταινίας ,προβλέπουν τι θα συμβεί αλλά και απαντούν σε ερωτήματα για την σωστότερη αντιμετώπιση του προβλήματος.
H συμμετοχή επιτυγχάνεται με την δυνατότητα που δίνεται στους μαθητές μέσα από την εξέλιξη του έργου να παρέμβουν, επιλέγοντας το περιστατικό που θέλουν να δουν κάθε φορά, την επιλογή των ορθών τρόπων αντιμετώπισης του περιστατικού, αλλά και αναζητώντας τη μορφή του καλλιτεχνικού έργου που θα φέρει πιο κοντά τον θύτη και το θύμα.
Η ψυχαγωγία.
Η κινηματογραφική μορφή του έργου που συνθέτουν σύγχρονα γραφικά νεανικής κουλτούρας, ο γρήγορος ρυθμός, οι ρεαλιστικές ερμηνείες και τα έργα τέχνης(μουσικής, θεάτρου και χορού) που παρεμβάλλονται ενσωματωμένα στην εξέλιξη της ταινίας διαμορφώνουν μια ψυχαγωγική ατμόσφαιρα που αντισταθμίζει τη βαρύτητα του θέματος. Οι μαθητές έρχονται σε επαφή μέσω των πρωταγωνιστών ,με περιστατικά σχολικού εκφοβισμού. Η θετική έκβαση που επιτυγχάνεται με την χρήσιμη βοήθεια των μαθητών και των άλλων φορέων, αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον τους, τους δίνει κίνητρα και τους οδηγεί να βοηθήσουν αν υπάρξει κάποιο αντίστοιχο περιστατικό βίας και στο περιβάλλον τους.
Η διάδραση.
Οι μαθητές αλληλεπιδρούν διαδραστικά μέσω των ειδικών ασύρματων τηλεχειριστηρίων με τα προβαλλόμενα μέρη του έργου. Απαντούν σε ερωτήσεις που αφορούν τον σεβασμό της ανθρώπινης οντότητας, τον σχολικό εκφοβισμό και τους ορθούς τρόπους αντιμετώπισής του, τα συναισθήματα του θύτη και του θύματος, και τους λόγους που οδήγησαν τον θύτη σε αυτές τις ενέργειες.
Το παιχνίδι γνώσεων. Μέσω των ειδικών ασύρματων τηλεχειριστηρίων, οι μαθητές καθ΄ όλη την διάρκεια συμμετέχουν σε ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι γνώσεων , όπου καλούνται να δώσουν απαντήσεις για τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού που εξελίσσονται στην ταινία. Στο τέλος κάθε ερώτησης εμφανίζεται η σωστή απάντηση από τους ηθοποιούς.
Ενδεικτικά παραθέτονται οι ερωτήσεις:
Φάσεις του εκπαιδευτικού προγράμματος
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε τρεις φάσεις :
Στην πρώτη φάση, οι μαθητές μπορούν να προετοιμαστούν στον χώρο του σχολείου με δραστηριότητες που προτείνονται, με βάση την ηλικιακή τους βαθμίδα. Σε αυτήν την φάση εισάγονται και ξεκινούν μια επαφή με το θέμα του έργου «σχολικός εκφοβισμός» . Οι δραστηριότητες είναι προαιρετικές , ψυχαγωγικές και μπορούν να συνδυαστούν με τα αντίστοιχα μαθήματα, της «Νεοελληνικής Γλώσσας», της «Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής» και διαθεματικά με άλλα μαθήματα ανά τάξη. Ενδεικτικά προτείνονται:
Ενημέρωση των μαθητών για το φαινόμενο bullying, με οπτικοακουστικά μέσα και δραστηριότητες. Προτείνεται η υλοποίηση του προγράμματος για την «Πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών» από το Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. , όπως πρωτάθηκε το 2010.
Ψυχαγωγικό παιχνίδι- Δραματοποίηση. Η οδηγία είναι «Αλλάζουμε θέσεις όλοι όσοι ….» έχουμε κάτι κοινό, π.χ. φοράμε κάτι μαύρο, ασχολούμαστε με τον υπολογιστή πάνω από δύο ώρες κάθε μέρα, κλπ. Αρχικά, ο εμψυχωτής είναι αυτός που βρίσκεται στη μέση του κύκλου και διαλέγει τις φράσεις που θα ακουστούν και κατόπιν κάποιο άλλο μέλος της ομάδας, αυτό που μένει όρθιο κάθε φορά, αφού οι καρέκλες είναι μία λιγότερη από τα μέλη της ομάδας. Με τη δραστηριότητα αυτή μπορούν να διερευνηθούν διάφορα θέματα που θα επιλέξει η ομάδα.
Θεατρική αναπαράσταση ενός περιστατικού σχολικού εκφοβισμού. Όλοι συμμετέχουν στην ιστορία. Στη συνέχεια, ξαναπαίζουν την παράσταση αλλάζοντας ρόλους, ώστε να αποδίδεται ενσυναίσθηση και οι μαθητές να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων.
Η δεύτερη φάση υλοποιείται από την παρακολούθηση και την διαδραστική συμμετοχή στην εκπαιδευτική ταινία . Μέσα στην αίθουσα, πριν ξεκινήσει η προβολή, οι εμψυχώτριες συζητούν με τους μαθητές για το περιεχόμενο της ταινίας, δημιουργώντας τους έτσι τα πρώτα ερεθίσματα για το θέμα που θα ακολουθήσει. Στη συνέχεια, ξεκινάει η προβολή και η διαδραστική αλληλεπίδραση των μαθητών με τα προβαλλόμενα μέρη μέσω των ασύρματων τηλεχειριστηρίων.
Στην τρίτη φάση, μπορούν οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιήσουν την επίσκεψή , ως αφόρμηση, για να διεξάγουν δράσεις για τον σχολικό εκφοβισμό, με σκοπό την βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος και την πρόληψη της βίας. Τέλος, μπορούν προαιρετικά οι εκπαιδευτικοί να αξιολογήσουν τους μαθητές με ένα ερωτηματολόγιο για τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα του έργου αυτού.
Θεματική που εντάσσεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Το παρόν πρόγραμμα εντάσσεται στο τομέα της Αγωγής (ψυχικής) Υγείας και είναι ένα κοινωνικό θέμα, με καταλυτική σημασία για την βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
Συσχέτιση αναλυτικού προγράμματος ανά σχολική τάξη
Δ΄δημοτικού:
Ανθολόγιο Εν. 4 «Ο Νορντίν στην εκκλησιά», Έλσα Χίου
Ν.Γλώσσα Εν. 13 «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίδιοι»
Μελέτη Περιβάλλοντος Εν.7 «Διαφορετικοί λαοί, διαφορετικές γλώσσες»
Ιστορία Κεφάλαιο 23 O «χρυσός αιώνας» της τέχνης
Ε΄δημοτικού:
Μουσική Κεφ. 26 «Οι μουσικές του κόσμου»
Ν. Γλώσσα Εν. 6 «Φίλοι από άλλες χώρες»
Ανθολόγιο Εν. Ι΄ «Ειρήνη και Φιλία»
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Κεφ Α’ «Είμαστε πολίτες της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου» και Κεφ. Β’ «Έχουμε δικαιώματα και υποχρεώσεις»
Θρησκευτικά Κεφ Ε’ «Αγωνιζόμαστε για την Ειρήνη»
ΣΤ΄δημοτικού:
Μουσική Εν. 11 «Ο γύρος του κόσμου σε..8’» , 12 «Η μουσική μας ενώνει» 13 «Μουσική χωρίς..σύνορα»
Ν. Γλώσσα Εν. 1 «Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα», Εν. 6 «Η ζωή σε άλλους τόπους», Εν. 15 «Κινηματογράφος – Θέατρο»
Γεωγραφία Εν. Γ’ «Γλώσσες και θρησκείες» , Εν. Δ’ «Ήπειροι»
Θρησκευτικά Εν. ΣΤ’ «Ετερόδοξοι και αλλόθρησκοι»
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή 1Β. 2. «Ένα σχολείο για όλους», 1Γ.2 «’Αλλα θρησκεύματα στην Ελλάδα», 3Β. 2 «Λαοί και πολιτισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης», 3Γ «Τα ανθρώπινα δικαιώματα»
Α΄Γυμνασίου
Αισθητική Αγωγή – MoυσικήΣΤ’ ΕΝ. «2. Χορεύω Ευρωπαϊκά – Βαλς»
Αρχαια Ελληνική Γλώσσα Εν. 6 «Η ομορφιά δεν είναι το παν»
Γεωγραφία Εν. Ανθρωπογενές περιβάλλον Γ1.2 «Η κατανομή των ανθρώπων στη Γη», Γ1.6 «Τόσο διαφορετικοί και τόσο ίδιοι…»
Φυσική Αγωγή «Η ιστορία του αθλητισμού»
Κείμενα Ν. Λογοτεχνίας Εν. 7 «Ταξιδιωτικά κείμενα», Εν.8 «Η αποδημία – o καημός της ξενιτιάς – o ελληνισμός έξω από τα σύνορα – oι πρόσφυγες»
Νεοελληνική Γλώσσα Εν. 7 «Γνωρίζω τον μαγικό κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου»
Β΄Γυμνασίου
Αισθητική Αγωγή- Μουσική Εν. 1 «Ένας κόσμος . . . μετά μουσικής», Εν. 2 «Σε ρυθμούς… αφρικάνικους» Εν. 3 «Μελωδικοί εξωτικοί αυτοσχεδιασμοί» Εν. 4 «Ευρωπαϊκές προδιαγραφές»
Γεωλογία – Γεωγραφία Εν. 3 «Οι κάτοικοι της Ευρώπης»
Κείμενα Ν. Λογοτεχνίας Εν. 7 «Ταξιδιωτικά κείμενα», Εν.8 «Η αποδημία – o καημός της ξενιτιάς – o ελληνισμός έξω από τα σύνορα – oι πρόσφυγες»
Αισθητική Αγωγή Θέμα 4 «Εξω-ευρωπαϊκή τέχνη»
1)Το βασικό θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται η υπόθεση του έργου.
Το γενικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται το θέμα και η υπόθεση του έργου είναι η ανάγκη που έχει δημιουργηθεί για τη μείωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού(bullying). Πρόκειται για ένα φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ευρέως γνωστό και στη χώρα μας και είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μειωθεί,καθώς αποτελεί απειλή για την ψυχική υγεία των παιδιών και την υγιή σφυρηλάτηση του χαρακτήρα τους. Σύµφωνα µε τον επίσηµοορισµό «κακοποιηµένο παιδί, είναι το παιδί που αποτελεί θύµασωµατικών βιαιοτήτων, πνευµατικής βαναυσότητας, σεξουαλικής εκµετάλλευσης, σοβαρών παραλείψεων που έχουν βαριές συνέπειες στη σωµατική και ψυχολογική ανάπτυξή του» (Blaquieres, 2009: 79). Για τον λόγο αυτό, μέσα από την ταινία προβάλλονταιοι διαφορετικές μορφές εκδήλωσης σχολικού εκφοβισμού (λεκτικός, σωματικός, μέσω του διαδικτύου) αλλά και οι διάφορες αφορμές που βρίσκουν τα παιδιά να στοχοποιήσουν κάποιο άλλο (όπως παχυσαρκία, διαφορετική καταγωγή, αναπηρία, εξωτερική εμφάνιση κ.α.)
Σήµερα , τα ποσοστά αύξησής του συνεχώς µεγαλώνουν τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα. Ερευνητές στη Γερµανία υποστηρίζουν ότι υπάρχουν 500.000 περιπτώσεις εκφοβισµού στα σχολεία την εβδοµάδα ή 100.000 ανά σχολική ηµέρα. Επίσης στη ∆ανίακαθηµερινά βιώνουν τον εκφοβισµό γύρω στις 10.000 µαθητές. Η Λιθουανία κατέχει το µεγαλύτερο ποσοστό αυτοκτονιών και βίας. Οι αριθµοί που παρουσιάζονται είναι παρόµοιοι στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εποµένως ο εκφοβισµός είναι µια µόνιµησυµπεριφορά και µια καθηµερινήεµπειρία των µαθητών (Γεωργίου, 2007: 67). Στην Ελλάδατα ποσοστά τωνθυµάτωνκυµαίνονται από 7%-15% και 5% οι θύτες παρόµοια µε το εύρηµα του ΠαγκόσµιουΟργανισµού Υγείας (Τσιάντης και Ασηµόπουλος, 2010: 115). Η ταινία, παρουσιάζει περιστατικά σχολικού εκφοβισμού από την Ελλάδα και από πολλές χώρες της Ευρώπης, συγκεκριμένα από την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ισπανία, την Γαλλία, την Γερμανία και την Αγγλία. Έτσι μπορεί να γίνει κατανοητό από τους μαθητές, πως δεν αποτελεί ένα φαινόμενο που υφίσταται μόνο στα ελληνικά δεδομένα, αλλά είναι παγκοσμίως διακριτό.
Καθώς οι συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι πολύ σοβαρές και για το θύμα αλλά και για τον ίδιο το θύτη, χρειάζεται η εκπαιδευτική διαδικασία να συμβάλει στην εξάλειψή του, μιας και το σχολείο αποτελεί, μεταξύ άλλων, χώρο εκδήλωσης τέτοιων βίαιων συμπεριφορών.Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι υπεύθυνη στο να διαµορφώνει συνθήκες που προάγουν τις αξίες της δηµοκρατίας, του σεβασµού των ανθρώπινων δικαιωµάτων, της ειρήνης και της ελευθερίας. Με την εκπαίδευση επιδιώκεται η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του µαθητή και η επιτυχής κοινωνική ένταξή του. Με την έννοια αυτή ο µαθητής καθίσταται ικανός να αντιµετωπίζει µε επιτυχία προβλήµατα και επιπλέον να διαµορφώνει άποψη και να λειτουργεί ως υπεύθυνος και ενεργός πολίτης σε ένα διαρκώς µεταβαλλόµενο και απαιτητικό κοινωνικό περιβάλλον (Εφηµερίς της Κυβερνήσεως της ∆ηµοκρατίας, 2003: 3734).Σε αυτόν το στόχο προσπαθεί και η συγκεκριμένη ταινία να συνδράμει προβάλλοντας περιστατικά διάφορων ειδών εκφοβισμού και κάνοντας τους θεατές-μαθητές παρατηρητές αλλά και βοηθούς, ώστε να αντιμετωπίσουν κάθε περιστατικό.
Μάλιστα, ο Πιέρ Μπουρντιέ (Παναγιωτόπουλος, 2004, σ. 118), κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και της τέχνης, υποστηρίζει ότι θα πρέπει να αποφύγουμε το σχολικό σύστημα να αποτελεί ένα σύμπαν απομονωμένο και ιερό, το οποίο προτείνει μια παιδεία επίσης ιερή και αποκομμένη από την πραγματικότητα. Το σχολείο, συνεπώς, πρέπει να αποφεύγει να επιδιώκει να είναι ο μόνος χώρος επιμόρφωσης: δεν μπορεί και δεν πρέπει να φιλοδοξεί να διδάξει τα πάντα, ως ένα κλειστό σύστημα. Ειδικότερα, η κινηματογραφική ταινία προσφέρεται ως μέσο στη διδασκαλία, αφού η κινηματογραφική εμπειρία είναι οικεία στους μαθητές. “Οι μαθητές είναι οπτικά εγγράμματοι και είναι σημαντικό οι καθηγητές να το εκμεταλλευτούν”( GeoffreyThomasSmith 2009).
Τέλος, ένας ακόμα βασικός πυλώνας στον οποίο στηρίζεται η υπόθεση του έργου είναι πως οι τέχνες , οι επιστήμες και ο πολιτισμός γενικότερα αποτελούν καινοτόμο διδακτική μέθοδο που χρησιμοποιείται στην εκπαίδευση και θα βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στο φαινόμενο του ρατσισμού. Η τέχνη στην εκπαίδευση τους βοηθάει να αναπτύσσουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες , να αναπτύσσουν ευαισθησία, κριτική σκέψη, ικανότητες στη μάθηση και δημιουργικότητα που βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού τους, των άλλων ανθρώπων και του κόσμου γενικότερα (Wick, 2000 και Lawrence,2005a στο Lawrence, 2008:67). Η Εκπαίδευση μέσω της Τέχνης, αλλά και η αξιοποίηση της Τέχνης στην Εκπαίδευση γίνεται ολοένα και συστηματικότερη τα τελευταία χρόνια (Βρεττός, 1999). Η ένταξη αυτή δεν έχει ασφαλώς στόχο να κατακλύσει το μαθητή με γνώσεις, αλλά τον παρωθεί να παρατηρήσει, να ερευνήσει, να πειραματιστεί, να φανταστεί και να κάνει τους δικούς του συσχετισμούς, μέσω των συναισθημάτων, με επιθυμητό αποτέλεσμα να ενθαρρύνεται η ανακάλυψη, η σύγκριση, ο στοχασμός, η κριτική και δημιουργική σκέψη, έτσι ώστε τελικά ο μαθητής να διαμορφώσει το δικό του σύστημα αξιών (Τριλιανός, 2009: 114-115).
Η ενασχόληση με τις διάφορες μορφές Τέχνης συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη τεσσάρων γνωστικών λειτουργιών, που παρέχονται από τις Τέχνες και όλες μαζί προωθούν τη γενικότερη γνωστική ανάπτυξη του μαθητή. Αυτές είναι η γνωστική ευελιξία, η ενοποίηση της γνώσης, η φαντασιακή σκέψη και η αντίληψη της αισθητικής αξίας της Τέχνης (Efland, 2002: 159)
2) Αιτιολόγηση των σημείων στα οποία έχετε επιλέξει οι μαθητές να συμμετέχουν διαδραστικά και να συναποφασίζουν για την εξέλιξη της ταινίας.
Οι δεξιότητες που έχουν αναπτύξει τα παιδιά της σύγχρονης εποχής μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών, οι οποίες κατευθύνουν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν και επεξεργάζονται την γνώση, δεν πρέπει να αγνοούνται από το εκπαιδευτικό σύστημα (Prensky, 2007). Αναλογιζόμενοι την παραπάνω άποψη στη διαδραστική ταινία ‘’Νικάμε την βία και το σχολικό εκφοβισμό’’, χρησιμοποιούνται οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση, με την παράλληλη ενσωμάτωση της εικόνας.
Στους μαθητές τίθενται ερωτήσεις καθ΄ όλη τη διάρκεια της προβολής της ταινίας, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών.Οι μαθητές- θεατές καλούνται να επέμβουν και να συμμετέχουν στην ομάδα δράσης των πρωταγωνιστών της ταινίας ενάντια στα περιστατικά εκφοβισμού. Οι ερωτήσεις τους δημιουργούν προβληματισμούς, που αφορούν τις αιτίες του «bullying», τα συναισθήματα του θύματος, τα συναισθήματα του θύτη και τους τρόπους που μπορεί το κάθε παιδί να χειριστεί τέτοιες καταστάσεις, ακόμα και ως θεατής κάποιου περιστατικού στο σχολείο του. Οι ερωτήσεις αυτές, όπως μπορεί να συμβεί σε ένα τέτοιου είδους κινηματογραφικό πρόγραμμα, είναι κλειστού τύπου και δίνονται στους μαθητές, συνήθως με την δυνατότητα δύο επιλογών προς απάντηση (ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής), ενώ υπάρχουν και ερωτήσεις στις οποίες καλούνται να απαντήσουν με το αν ισχύει ή δεν ισχύει μια υπόθεση (ερωτήσεις Σωστού-Λάθους). Στις περισσότερες απ’ αυτές χρειάζεται να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα , αλλά και να μπουν στην θέση του κάθε παιδιού, αναπτύσσοντας την ενσυναίσθησή τους. Με βάση τα παραπάνω έχουν επιλεγεί μια σειρά από ερωτήσεις (τις οποίες παραθέτουμε παρακάτω ) στις οποίες συμμετέχει διαδραστικά ο μαθητής. Άλλωστε ερευνητές από το χώρο της εκπαίδευσης συμφωνούν ότι η διαδραστικότητα θεωρείται απαραίτητο στοιχείο της μαθησιακής διαδικασίας και θεμελιώδης μηχανισμός για την απόκτηση γνώσης και ανάπτυξης των νοητικών και φυσιολογικών δεξιοτήτων του ατόμου (Sims, 1997).
Σε μια προσπάθεια προσέγγισης της έννοια της διαδραστικότητας, στην οποία βασίζεται και η παρούσα ταινία, κατανοούμε ότι αποτελεί την «αμοιβαία ανταλλαγή» δράσης μεταξύ ανθρώπων ή μεταξύ ανθρώπων και άψυχων αντικειμένων ή καταστάσεων (Roussou, 2004b). Εστιάζοντας όμως στον τομέα της εκπαιδευτικής επίσκεψης του εκάστοτε σχολείου με στόχο τον εμπλουτισμό των γνώσεων των μαθητών δίνεται έµφαση στην κοινωνιολογική και συναισθητική διάσταση, η διαδραστική εμπειρία ορίζεται γενικότερα ως η εμπειρία κατά την οποία ο επισκέπτης συμμετέχει ενεργά µε φυσικό, συναισθητικό, νοητικό και κοινωνικό τρόπο (Adams&Moussouri, 2002).
Οι ερωτήσεις (Questioningmethod) ,όπως είναι γνωστό, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη διδασκαλία. H ταξινοµία του Bloom, η οποία είναι και ευρύτερα γνωστή, κατατάσσει τους διδακτικούς στόχους σε τρεις τοµείς (γνωστικό, συναισθηματικό, ψυχοκινητικό). Στο παρόν πρόγραμμα οι περισσότερες ερωτήσεις απευθύνονται στον πρώτο στόχο, τον γνωστικό και κάποιες και στον δεύτερο, τον συναισθηματικό. Αρχικά, για τον πρώτο στόχο, πρόκειται για ερωτήσεις που ανιχνεύουν τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις των µαθητών, είτε απ’ όσα έχουν διδαχθεί , είτε από προσωπικές τους εμπειρίες. Στη συνέχεια, υπάρχουν ερωτήσεις που δημιουργούν στους μαθητές προβληματισμό και απευθύνονται στα βαθύτερα συναισθήματα και στις σκέψεις των πρωταγωνιστών της ταινίας. Αυτό γίνεται καλώντας τους να εκτιμήσουν τις αιτίες της συμπεριφοράς κάποιου παιδιού (π.χ. θύτη) ή να εκφράσουν την άποψή τους για τα συναισθήματα του. Έτσι καλλιεργείται και στους μαθητές η ενσυναίσθηση, ικανότητα πολύ σημαντική για την προσωπικότητά τους. Τέλος, υπάρχουν οι ερωτήσεις ελεύθερης επιλογής/προτίμησης , κατά τις οποίες οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στην εξέλιξη της ταινίας, είτε επιλέγοντας την χώρατης οποίας θέλουν κάθε φορά να δουν το περιστατικό εκφοβισμού, αλλά και ερωτήσεις που χρειάζεται να απαντήσουν με βάση την φαντασία τους (π.χ. Από πού προέρχεται ο ήχος που ξύπνησε τον Πάνο 😉 .
Η εποπτικότητα, επίσης, του περιεχομένου επιδρά θετικά στην διατήρηση περισσότερου χρόνου στην μνήμη( Βρεττός, 1999), στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στο διαφορετικό, στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και στην ικανότητα να δέχονται και να “αγκαλιάζουν” οποιαδήποτε διαφορετικότητα.
Σε όλη αυτήν την διαδικασία, αξίζει να σημειωθεί ότι η επιλογή των απαντήσεων γίνεται συνεργατικά σε ομάδες των δύο ή τριών μαθητών. Η εργασία σε ομάδες, της οποίας η σημασία έχει επισημανθεί από τον Piaget , ο οποίος υποστήριζε ότι ένας σπουδαίος παράγοντας για την ανάπτυξη της γνώσης είναι η κοινωνικοποίηση. Αλλά και άλλοι ερευνητές (Doise-Mugny 1987 κ.ά.) έχουν αποδείξει ότι οι μαθητές εργαζόμενοι σε ομάδες επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα, παρά όταν εργάζονται μόνοι τους. Θα πρέπει , βέβαια, για να είναι περισσότερο αποδοτική , να λαμβάνεται πρόνοια από το διδάσκοντα ως προς τον τρόπο συγκρότησής της και τη δημιουργία κατάλληλου κλίματος εμπιστοσύνης, ευθύνης και συνεργασίας μεταξύ των μελών των ομάδων.
Βιβλιογραφία
Βρεττός, Ιωάννης Ε. (1999).
Εικόνα και Σχολικό Εγχειρίδιο-Επιλογή, Μεθοδολογική προσέγγιση, Ανάγνωση. Αθήνα
Adams, M., &Moussouri, T. (2002).
The Interactive Experience: Linking Research and Practice. In Proc. International Conference on Interactive Learning in Museums of Art and Design, London, UK, Victoria and Albert Museum.
Doise W. &Mugny, G. (1984).
The social development of the intellect. OxfordQPergamon Press.
Piaget, J. (1990).
The child’s conception of the world. NewYork: LittlefieldAdams
Marc Prensky (2007)
Students As Educational Game Designers
Roussou, M. (2004b).
Learning by Doing and Learning through Play: an Exploration of Interactivity in Virtual Environments for Children. ACM ComputersinEntertainment, 1(2), ACM Press, [ElectronicJournal].
Sims, R. (1997).
Interactivity: A Forgotten Art?, Instructional Technology Research Online from http://intro.base.org/docs/interact/
Βασικός σκοπός αποτελεί η ευαισθητοποίηση των μαθητών, απέναντι στο συχνό φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και η κατανόηση για την αναγκαιότητα εξάλειψής του.
Επιμέρους εκπαιδευτικοί στόχοι αποτελούν:
• Η δημιουργία υγειών σχέσεων μεταξύ των μαθητών, με βάση την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια και την αγάπη.
• Η δημιουργία αισθημάτων σεβασμού για το διαφορετικό, όποιο κι αν είναι αυτό, και η αποτροπή από οποιοδήποτε είδους bullying.
• Η κατανόηση πως όλοι συμμετέχουν στον σχολικό εκφοβισμό, εφόσον το γνωρίζουν αλλά δεν το αναφέρουν σε δασκάλους, γονείς. Οι ίδιοι οι μαθητές σε συνεργασία με δασκάλους και γονείς χρειάζεται να βοηθήσουν για την εξάλειψή του.
• Η ενημέρωση για όλες τις μορφές bullying και η εμβάθυνση στις αιτίες που το προκαλούν.
• Η κατανόηση των βαθύτερων λόγων που μπορεί να οδηγηθεί ένα παιδί στον σχολικό εκφοβισμό.
• Η ενημέρωση των μαθητών για όλους αυτούς τους τρόπους που θα μπορούσαν να χειριστούν ένα ανάλογο περιστατικό που θα τους συμβεί.
• Η καταλυτική σημασία της τέχνης, της μουσικής , του θεάτρου, του χορού και η σημαντική προσφορά της στην καλλιέργεια των παιδικών ψυχών προς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν των άγριων ενστίκτων που οδηγούν στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.